In 1986 maakte Tony Scott een van de populairste actiefilms van de jaren 80. Top Gun zorgde voor een ongekend aantal aanmeldingen bij de luchtmachten van het Westen en bombardeerde Tom Cruise tot sterrenstatus. Nog altijd heeft de film een legendarische status, maar niet onder jongeren van tegenwoordig. De keuze voor een vervolg hing al vele jaren in de lucht, maar het was altijd Tom Cruise zelf die zich weerhield van een vervolg. Dat kwam deels door kritiek op Top Gun in de jaren erna. Want hoewel de film een groot succes was in de bioscoop, kwam er ook veel kritiek. De film zou een geromantiseerd beeld geven van oorlog en als propaganda dienen voor het leger tijdens de Koude Oorlog met de Sovjet Unie. Cruise benadrukte dat. Hij zag de film alleen als vermaak. Iets dat je even je ellende doet vergeten in de bioscoop en niet een film die geweld zou moeten propageren.

Het gebeurt vaker dat films, zeker uit de Reagan-periode, soms een diepere betekenis krijgen naar verloop van tijd. De jaren 80 zijn kenmerkend voor films waarin masculiniteit en militarisme drastische vormen aannam. Het is de tijd waar de opgepompte spieren van Sylvester Stallone, Arnold Schwarzenegger en Chuck Norris regeerden. De A-Team waren onze helden die er op los schoten, maar nooit werden geraakt. Op de zaterdagochtend keken we naar de avonturen van GI Joe terwijl onze ouders ’s avonds naar het nieuws keken waar werd gesproken over een toename van kernwapens op Europees grondgebied en de Sovjet invasie in Afghanistan. Het was een bijzondere periode om mee te maken, maar persoonlijk heb ik Top Gun altijd gezien als gewoon een vermakelijk film zoals Cruise en Scott het hadden bedoeld. Dat het uiteindelijk toch tot een vervolg is gekomen is dan wel opmerkelijk, maar wij bij It’s Only a Movie houden wij wel van een stukje ’80’s nostalgia’ en zeggen daarom ook: “Kom maar op!”.

Plot: Pete ‘Maverick’ Mitchell is al ruim 35 jaar in dienst van de marine, maar heeft een bar slechte reputatie onder zijn meerdere. Hij voert voornamelijk nog testvluchten uit met experimentele vliegtuigen omdat hij een van de weinige is die dat aandurft. Hij is een reliek uit een tijd het nog op de piloot aankwam en niet het vliegtuig. Maar de tijden veranderen, en dat weet hij ook. Wanneer in beeld komt dat een vreemde mogendheid een fabriek heeft gebouwd waar uranium kan worden verwerkt tot kernwapens, besluit de marine weer een beroep te doen op Mitchell en vorderen hem naar het beroemde ‘Top Gun’ academie. Ditmaal niet als piloot, maar om een groep jonge piloten te leren hoe deze uiterst gevaarlijke missie uit te voeren. Als duidelijk wordt dat onder deze piloten ook de zoon van zijn oude co-piloot ‘Goose’ zich bevindt worstelt hij met zijn verantwoordelijkheid en of hij deze missie wel moet accepteren.

Zoals ik al benoemde zijn wij nog niet klaar met de 80’s nostalgie. Niet vanuit Hollywood, maar ook niet als kijker, want Top Gun: Maverick is op en top 80’s nostalgie. Regisseur Joseph Kosinski en schrijver Peter Craig hebben gedacht dat zij maar niet teveel moeten fucken met het origineel. Zo erg zelfs dat het bijna lijkt alsof je naar die jaren 80 film zit te kijken, alleen met de vliegtuigen van nu. Gedurende de film bijvoorbeeld lijkt precies dezelfde muziek te worden gebruikt als in het origineel. Bepaalde karakters zijn niet alleen qua karakter hetzelfde, maar ook qua uiterlijk. Zo is er ‘de klootzak’ die denkt dat hij de beste piloot is van het groepje en de pik heeft op een ander. Dat is natuurlijk de Tom “Iceman” Kazansky die in het origineel werd vertolkt door Val Kilmer. Niet alleen is zijn ‘callsign’ bijna hetzelfde als ‘Iceman’, namelijk ‘Hangman’, hij lijkt ook nog eens op Val Kilmer. Miles Teller speelt Bradley ‘Rooster’ Bradshaw, de zoon van de ‘Goose’ die overleed in de film van 1986. Dat het zijn zoon is wordt nog even extra duidelijk door hem eenzelfde snor te geven.

Het verhaal is in veel opzichten hetzelfde als in het origineel. Worstelde Maverick in Top Gun met of hij wel plek binnen de marine wilt hebben, in Top Gun: Maverick is dat niet anders. Hij is minder arrogant, maar blijft dat jochie dat niet binnen de lijntjes wilt kleuren. Ook hier is er een liefde in zijn leven genaamd Penny die de lokale kroeg runt. Penny wordt vertolkt door Jennifer Connelly en heeft in het verleden al eens haar hart gebroken aan Maverick. Toch wordt met dat gegeven niet heel veel gedaan. Het is vanaf het begin al duidelijk dat ze Maverick ziet zitten en bij die eerste blikken weet je al: “They gonna bang!” Dat zorgt trouwens wel voor een onbedoeld hilarische scene. Blijkbaar is regisseur Kosinski niet erg vertrouwd met het in kaart brengen van een opkomende vrijpartij, want het voelt net alsof je een damesromannetje aan het lezen bent en dan abrupt stopt om over te gaan naar het liefkozen achteraf. Het is ontzettend kuis en in geen geval sexy. Dat deed het origineel toch wel een stuk spannender. Al met al heeft het verhaal niet veel van doen. Vanaf het begin heb je eigenlijk al een goed gevoel hoe het zal gaan lopen. Tot de laatste 25 minuten ongeveer. Want de makers weten je te verrassen met iets nieuws, maar ook weer niet. Ik schrijf dit met een dikke knipoog, want teveel weten is gewoon zonde. Maar de liefhebbers van de eerste film zullen een dikke glimlach op hun gezicht krijgen. Ik wilde ervoor zelfs klappen tijdens de persvoorstelling.

Overigens is er iets serieus waar ik het graag over wil hebben. Het is nauwelijks een spoiler nog, maar mocht je er niets over willen horen dan raad ik je aan om nu te stoppen met lezen. Tom “Iceman” Kazansky is gedurende de eerste helft van de film te zien op de muur van de Top Gun academie. Niet meer als piloot, maar als admiraal. Hij is er persoonlijk verantwoordelijk voor dat Maverick nog steeds werkzaam mag zijn bij de marine en heeft bij elk incident zijn hand boven zijn hoofd gehouden. Hij heeft ervoor gezorgd dat Maverick weer bij de academie terugkomt. Maverick appt nog vaak met hem. Voornamelijk om raad. Je voelt dat de twee een lange vriendschap hebben, alleen al door hoe ze met elkaar praten via een app. Wat ontzettend goed is gedaan. Maverick maakt halverwege de film onverwachts een bezoek aan Kazansky en daar is hij dan. Meneer Val “Iceman” Kilmer himself. En dat doet pijn. Voor wie het niet weet: Val Kilmer lijdt al een tijd aan keelkanker en kan nauwelijks nog normaal praten.

Ik heb Kilmer al vroeg meegemaakt in de voortreffelijke parodie Top Secret!, de fantasiefilm Willow en Top Gun. In de jaren 90 zette hij voortreffelijke rollen neer in Heat, The Doors en Tombstone, maar werd hij ook een acteur die meer bekend werd door zijn gedrag. In de vroege jaren 90 is hij namelijk teveel naast zijn schoenen gaan lopen waardoor steeds minder filmmakers als acteurs nog zin hadden om met hem te werken. Hij maakte zelfs ruzie op de set met niemand minder dan Marlon Brando bij de remake van The Island of Dr. Moreau. Zijn reputatie liep hierdoor een behoorlijke klap op heeft hem daarna niet veel goed meer gedaan. Ook ik vond het een lul. Ik snapte er ook helemaal niets van dat mijn grote liefde een enorme crush had op hem. Waarom vrouwen, en natuurlijk ook mannen, voor een enorme eikel vallen is mij nog altijd een raadsel, maar dat is een ander verhaal. Val Kilmer kon eind jaren 90 eigenlijk geen goed meer doen bij veel mensen zoals ik. Pas in 2005 begon ik hem weer te waarderen als “Gay Perry” in de hilarische Kiss Kiss Bang Bang. Voor die rol kreeg hij nog een Saturn Award uitgereikt. Maar nooit zou hij dezelfde hoogte bereiken als in de jaren 90. Toen in 2017 eenmaal bekend werd dat Kilmer leed aan deze klote ziekte was dat wel even schrikken. Hoewel hijzelf steeds voor de camera verschijnt met een schijnbaar voortreffelijk doorzettingsvermogen, bekruipt bij mij het gevoel steeds dat dit misschien de laatste keer kan zijn dat wij hem nog in levende lijve zullen zien.

In de film treffen Cruise en Kilmer elkaar dus ook weer. Er wordt niet onder stoelen of banken geschoven dat Kilmer lijdt aan deze vreselijke ziekte en misschien daarom voelt deze scene misschien daarom ook zo echt. Daar, in die scene, zitten niet alleen Maverick en Iceman tegenover elkaar, maar ook Cruise en Kilmer. Niet meer als rivalen, maar als oude vrienden die elkaar bijstaan. De scene voelt alsof Cruise samen met ons afscheid neemt van Kilmer. Misschien ben ik gewoon een slappe lul, maar ik kon mijn tranen nauwelijks bedwingen bij deze scene, zoals ik dat nu ook weer emotioneel word bij het schrijven van deze passage. Wat is kanker een klote ziekte. Maar goed, Top Gun: Maverick is een zeer geslaagde film die voornamelijk put uit de opleveringen van de eerste film. En dat doet het ontzettend goed in tegenstelling tot vele andere vervolgfilms. Tom Cruise lijkt de laatste jaren weinig fout meer te kunnen doen, maar dit is misschien wel zijn beste rol van de afgelopen 10 jaar.

De film is wel wat meer gelikt en ook een tikkeltje braver. Zo wordt de vreemde mogenheid nooit bij naam genoemd, noch heeft deze een gezicht. Letterlijk. Hier en daar zien wij bepaalde figuren, maar de huidskleur of gezichtsbeharing is er niet af te lezen. Toch kan maar één land ter wereld deze mogendheid zijn en dat wordt verklaard door iets in de laatste 20 minuten van de film. Maar dat ga ik niet verklappen. In Top Gun: Maverick is, in tegenstelling tot de eerste film, maar zelden een homo-erotische ondertoon te bespeuren. Maar voor de liefhebbers van bezwete ontblote bovenlijven: er is wel weer zo een scene op het strand. Top Gun: Maverick is een film geworden die zich kan meten met het origineel. Al zou ik niet kunnen zeggen of deze echt beter is. Daar moet denk ik wat meer tijd overheen gaan, maar de film voelt zo oprecht. Ik wou dat wij dat meer zouden voelen bij een grote Hollywoodfilm als deze. Kijk de film vooral op een zo’n groot mogelijk scherm!