In 1992 was Basic Instinct dé film waar iedereen het over had. En het was nog van een Nederlander ook! Paul Verhoeven, niet onbekend met het scheppen van controverse, overschrijdt alle grenzen die daarvoor gebonden waren aan een grote publieksfilm. Verhoeven bombardeerde het publiek met expliciete seks en grof geweld in een film die balanceert tussen Hitchcock en film-noir. Basic Instinct was dé film van 1992 maar zelfs nu, meer dan 25 jaar later, laait de discussie nog regelmatig op bij de kijkers ervan of de kut van Sharon Stone nu wel of niet te zien is in de film. Is zo’n grote film dan wel geschikt voor een site als It’s  Only a Movie, waar wij regelmatig films een podium bieden die weinig hebben met goed fatsoen? I think i rest my case.

Plot: Wanneer het met 31 steekwonden toegetakelde lichaam van een gepensioneerde rockster wordt gevonden is de enige verdachte zijn vriendin Catherine Tramell. Nou ja, vriendin is een erg groot woord. Ze neukt hem. Er is geen bewijs tegen Tramell noch heeft zij een motief maar meer dan vreemd is wel dat zij de moord in detail beschrijft in een van haar romans. Alleen dat is jaren ervoor geschreven. Nick Curran, een rechercheur met een roekeloos verleden, is niet overtuigd van haar onschuld maar naarmate het onderzoek voortduurt hoe meer hij zich met haar inlaat en zich door haar laat verleiden. Al gauw blijkt Nick gevangen in een web vol onopgeloste moorden en begint hij steeds meer te lijken op een personage uit een van Tramell’s boeken.

Onlangs kreeg ik de beschikking van Basic Instinct op Blu-ray en ik kwam al gauw tot de ontdekking dat hoe vaak ik de film ook op VHS, DVD en Tv heb gezien de film nooit verveelt. En nee, ik kijk niet alleen naar de vele seksscènes die de film rijk is. Want eerlijk gezegd heb ik een naakte Sharon Stone nooit zo boeiend gevonden, al ben ik vast een van de weinige. Misschien heb ik gewoon beter gezien in het echt. Maar goed, terug naar de recensie. Zoals ik al eerder zei is Basic Instinct een thriller die wel heel dicht zit bij film-noir want het heeft er veel eigenschappen van. Hoewel het toch maar een matige actrice is, die het toch voornamelijk van haar looks moet hebben, is Sharon Stone misschien wel de ultieme femme fatale. Een uiterst intelligente en verleidelijke vrouw, die de hoofdpersoon als een spin in haar heb vangt en hoe meer hij wroet hoe meer hij gevangen raakt. Al vanaf het begin van de film heb je door dat zij de dader moet zijn. Maar hoe dan?! Daar blijf je de hele film naar gissen want hoe voor de hand liggend het antwoord ook lijkt, de weg daartoe zit bijzonder ingenieus in elkaar. Schrijver Joe Eszterhas verdient dan ook alle credits voor wat op papier misschien wel alle kenmerken heeft van een platte B-film. Hij maakt er toch een rete spannend verhaal van.

Michael Douglas is perfect gecast als de roekeloze en misschien ook wel seksverslaafde Nick ‘Shooter’ Curran. Het is de ultieme anti-held die zo vaak naar voren komt in de film-noir. Nu faalt Douglas vrijwel nooit maar hier lijkt hij zich wel heel erg te vermaken. Misschien wel iets té. Verhoeven heeft wel eens door laten schemeren dat hij zijn acteurs vrij losjes regisseerde tijdens de seksscènes en dat hij zich na afloop over Douglas dan ook afvroeg: “Doet hij dat echt altijd zo?” Let maar eens op het gezicht van Douglas en hoe grof hij Jeanne Tripplehorn van achteren penetreert. Dat is best scary. Niet lang na Basic Instinct bleek Douglas inderdaad aan seks verslaafd en hadden die miljoenen kijkers alle voortekenen ervan kunnen zien op het grote scherm.

Hoewel seks een prominente rol heeft in Basic Instinct is het misschien ook een van de minpunten van de film. Het is wellicht iets te aanwezig. Nu zijn in vrijwel alle films van Verhoeven een stel tieten te zien maar begaat hij het pad dat wel typisch Nederlands lijkt. We zien te makkelijk dat stel tieten. Nu hebben wij het hier natuurlijk niet over een zoetsappig liefdesverhaal. Het draait het bij de hoofdpersonen toch voornamelijk om lust maar ik kan er niet omheen dat het soms wel erg plat overkomt. Een of twee seksscènes minder was wellicht spannender geweest.

Verder kan ik niet anders zeggen hoe goed Verhoeven hier wel niet bezig is geweest. Hij weet de onderlinge spanning tussen personages zo goed in beeld te brengen door gebruik te maken van blikken en muziek. Let maar eens op de clubscène. Pompende beats van Channel X met Rave the Rythm zorgen voor een geur van zweet door keihard dansen en drugsgebruik op de toiletten maar wanneer Blue van LaTour wordt ingeluid ontstaat er een uiterst sexy onderonsje tussen Douglas en Stone op de dansvloer. Veel regisseurs weten maar niet aan te voelen hoe het hoort te gaan in dergelijke scènes maar Verhoeven doet het hier perfect. Daarnaast kunnen ook de liefhebbers van bloed hun hart ophalen want het geweld is net als de seks expliciet door Verhoeven in beeld gebracht. Dat de ijspriem een voorwerp is en dat je niet in je gezicht wilt hebben maakt special effects maestro Rob Bottin ook hier weer heel goed duidelijk.

Soms heb ik het idee dat mensen hier in Nederland maar niet doorhebben hoe groot maar vooral hoe goed Paul Verhoeven wel niet is. Ja, ik heb het over jullie, dames en heren bij het Nederlands Filmfonds. Maar ook de productiemaatschappijen in de VS verdienen een dikke middelvinger. Hoewel Verhoeven in de VS voornamelijk bekend stond als science fiction regisseur van klassiekers als RoboCop en Total Recall heeft hij met Basic Instinct en al het werk wat hij in Nederland heeft gemaakt laten zien als een regisseur die veel meer is dan dat. Het is jammer dat hij niet vaker de kans heeft gekregen om meer van dergelijke projecten uit te voeren. Dat zal ook wel te maken hebben met de matige ontvangst van Showgirls dat vandaag de dag als een cult klassieker wordt beschouwd. Maar als je 25 jaar na dato nog steeds de gemoederen kan bezig houden met een dergelijke film dan heb je het goed gedaan in mijn ogen.