De jaren 70 was de periode waarin de horrorfilm echt tot bloei kwam en waarin grenzen werden verlegd. De filmwereld is in dit decennium voorgoed veranderd en daar heeft de horrorfilm een significante rol in gespeeld. Onderstaande lijst van 25 films is de uitkomst van een zoektocht waarbij ik op ontelbaar veel sterke en mooie titels stuitte. Deze confrontatie met veel pareltjes uit het genre maakte de samenstelling nog een bijzonder lastige klus, maar uiteindelijk is de It’s Only a Movie Top 25 van de beste horrorfilms van de jaren 70 een feit! Geniet vooral van deze overweldigende toplijst en laat gerust wat ideeën achter bij de reacties.

25 L’Uccello dalle Piume de Cristallo – Dario Argento (1970)
De Top 25 van de beste horrorfilms uit de jaren 70 trapt af met zijn oudste film: deze giallo en debuutfilm van grootmeester Dario Argento. Stilistisch en verhaaltechnisch is The Bird with the Crystal Plumage nog niet zo verfijnd als het betere werk van deze man, maar debuutfilms zie je zelden zo sterk uit de hoek komen. Typische genre-elementen worden nu al erg goed beheerst en zijn op momenten zelfs indrukwekkend te noemen. Zo wordt de moord waar alles om draait geweldig in beeld gebracht. Een debuut om trots op te zijn en een waarschuwing voor al het talent dat nog van Argento moest komen, een talent dat vanaf een bepaald moment overigens weer ver te zoeken was.

24 The Wicker Man – Robin Hardy (1973)
The Wicker Man is een ontzettend sfeervol cultwerkje van een regisseur die verder helaas weinig heeft betekend voor het genre, maar hiermee wel een memorabele en door velen geliefde film heeft neergezet. The Wicker Man is een voorbeeld van een film die begrijpt dat een sterke suggestieve opbouw dé katalysator is voor het creëren van een intens en bizar sfeertje. De bewoners van het eiland, waarop een agent op zoek is naar een vermist meisje, houden er rare ceremoniële praktijken op na, wat de bizarre sfeer alleen maar ten goede komt. Hoogtepunt is echter het geweldige slot en de bijzondere rol voor horroricoon Christopher Lee.

23 The Brood – David Cronenberg (1979)
David Cronenberg, de koning van de body-horror, kende vooral zijn hoogtepunt in de jaren 80, maar gaf eind jaren 70 al te kennen wat we van hem nog konden gaan verwachten. Shivers en Rabid waren al aardige opwarmertjes en The Brood Cronenbergs beste film uit de jaren 70. Conceptueel ijzersterk en vol van de symboliek kent deze film een naar, koud sfeertje, dat kracht wordt bijgezet door de sterke rol van Samantha Egger, die tegen het eind een pose op ons loslaat die nog lang zal nasidderen. Brr..

22 Day of the Woman – Meir Zarchi (1978)
In de introductie had ik het over baanbrekende cinema uit de 70’s. 1972 was een belangrijk jaar voor het horrorgenre, want dat was het jaar waarin we kennis maakten met Last House on the Left, de doorbraak van regisseur Wes Craven en in mindere mate Sean Cunningham (Friday the 13th). Deze film maakte de weg vrij voor horror die wel erg dicht bij de realiteit komt. De BBFC was er dan ook als de kippen bij om de film te bannen. Last House on the Left ontketende een vloed aan films met eenzelfde aanpak. De beste in de reeks is ongetwijfeld I Spit on Your Grave, ook bekend onder de feministische titel Day of the Woman. Wie het na deze film nog in zijn hoofd haalt  te sollen met een vrouw heeft waarschijnlijk niet goed gekeken naar de badkuipscène…

21 Nosferatu: Phantom der Nacht – Werner Herzog (1979)
Het verhaal van Bram Stokers Dracula is ontelbare keren verfilmd. Toch is er maar een handvol versies die je meer dan degelijk tot meesterlijk mag noemen. Bram Stoker’s Dracula, Nosferatu: Eine Symphonie des Grauens, Tod Brownings Dracula en ook Werner Herzogs Nosferatu. De Duitse regisseur is geen fervent horrorfilm-regisseur, maar in 1979 heeft hij toch een memorabele horrorfilm neergezet. Gesitueerd in voornamelijk Delft weet deze vertelling onder je huid te kruipen door de ijzingwekkende rol van Klaus Kinski als de vampier en de angstaanjagende muziek van Popol Vuh. Let trouwens op rollen van Rijk de Gooyer en die grappenmaker uit de Albert Heijn-commercials.

20 Salem’s Lot – Tobe Hooper (1979)
Tobe Hooper had een groot aandeel in de impact die de jaren 70 hebben gehad op de horrorfilm. Een in mindere mate bekende film van zijn hand is Salem’s Lot, opvallend genoeg een film die veel overeenkomsten kent met bovenstaande titel. De gelijkenissen tussen beide vampiers tonen aan dat de makers hier goed hebben gekeken naar de oude Nosferatu-verfilmingen. De kracht van Salem’s Lot is de uitermate sterke opbouw en het intrigerende mysterie dat waart over het stadje, twee zaken die veel terugkomen bij menig Stephen King-verfilming.

19 Last House on the Left – Wes Craven (1972)
Zoals eerder vermeld bij I Spit on Your Grave is Last House on the Left de film die begin jaren 70 het horrorgenre een nieuwe koers gaf. Het fantastische heeft plaatsgemaakt voor realistische horror. Velen hebben het echter niet mee kunnen maken, want Last House on the Left was een van die films die lange tijd is ‘gebanned’. In Groot-Brittannië is de ongecensureerde versie pas sinds 2008 te verkrijgen. De film zelf valt eigenlijk alleszins mee, al is het, wanneer in de context geplaatst, best logisch dat dit een shock moet zijn geweest ten tijde van de release. Hoe wij pure onschuld, in de vorm van het vrouwelijke hoofdpersonage, hier om zeep geholpen zien worden door een bende criminelen (geleid door de indrukwekkende David Hess, van wie ook de mooie soundtrack komt) is niet prettig. Cinematografisch is het allemaal weinig indrukwekkend, maar de invloed die deze film heeft uitgeoefend rechtvaardigt de aanwezigheid in deze Top 25.

18 The Tenant – Roman Polanski (1976)
The Tenant is na de meesterlijke Repulsion en Rosemary’s Baby de afsluiter van Polanski’s ‘Paranoia Trilogie’. Hoewel niet zo sterk als de twee eerdergenoemde titels weet ook The Tenant weer onder je huid te kruipen. Polanski creëert met weinig middelen een nare sfeer, in dit verhaal over een jongeman, gespeeld door Polanski zelf, die in een isolement geraakt waarin realiteit en fantasie moeilijk van elkaar te onderscheiden worden. De verwarring van het hoofdpersonage weet Polanski op een geweldige manier in beeld te brengen, waardoor de kijker als het ware in eenzelfde staat geraakt als Polanski’s personage. Let vooral op de beangstigende scène waarin Polanski zichzelf ziet achter een raam in een ander gebouw.

17 The Omen – Richard Donner (1976)
In de jaren 70 was de occulte film enorm populair. De duivel is in vele films het middelpunt van de aandacht geweest en met succes. Wie dit extra kracht heeft bijgezet is in dit geval niet de regisseur Richard Donner, maar de componist Jerry Goldsmith, die met zijn score voor The Omen een van de meest memorabele stukjes horrormuziek ooit heeft neergezet. ‘Ave Satani’ is een kippenvelverwekkend nummer, dat samen met de rest van de score The Omen een intense filmervaring maakt. Natuurlijk is de film verder onderhoudend, kent het een klassieke moordscène en is Gregory Peck een aangename acteur om naar te kijken, maar zonder de muziek van Goldsmith had The Omen deze toplijst nooit gehaald.

16 Don’t Look Now – Nicolas Roeg (1973)
Er zijn van die films die je vooral bijblijven vanwege het slotstuk. Met stip bovenaan staat voor mijn part deze film van Nicolas Roeg, een regisseur die weinig met horror heeft, maar de ene keer dat hij zich eraan heeft gewaagd wel direct een meesterwerk heeft afgeleverd. Don’t Look Now is een unieke en goed werkende mix van psychologisch drama en horror, gesitueerd in een Venetië dat er nog nooit zo spookachtig mooi heeft bijgestaan. De echo’s die door de grachten klinken wanneer het personage van Donald Sutherland een serie-moordenaar achterna loopt, die wel erg veel gelijkenissen vertoont met zijn overleden dochtertje. Elke keer dat je een kind in een rode regenjas ziet zul je denken aan het kippenvelverwekkend einde.

15 Jaws – Steven Spielberg (1976)
Jaws was de doorbraak voor misschien wel de meest succesvolle regisseur ooit en was ook de film die cinema voorgoed heeft veranderd. Commercie is vanaf 1976 namelijk een grote rol gaan spelen in het bekend maken van je film. Belangrijker voor ons is het feit dat Jaws een verrekt goed gemaakte horrorfilm is, vooral het eerste uur, waarin de spanning om te snijden is. Met weinig budget heeft Spielberg het voor elkaar te kregen hele volksstammen bang te maken voor open water. Haaien werden ook allemaal even groot voorgesteld als Bruce, de haai die deze naam toegeworpen kreeg tijdens het filmen, een proces dat overigens niet over rozen ging. Het heeft wel gezorgd voor een van de meest memorabele horrorfilms ooit, wat grotendeels ook te danken is aan het overbekende deuntje van John Williams.

14 Invasion of the Body Snatchers – Philip Kaufman (1978)
Op nummer 14 staat een film die opvallend veel gelijkenissen vertoont met Don’t Look Now. Ook hier hebben we te maken met een regisseur die zich normaal niet met horror bezighoudt, is Donald Sutherland de ster van de film en is het einde ook hier een van de meest beangstigende eindes die er bestaan. Het apocalyptische uitgangspunt is het startsein voor een film die beklemmend is van begin tot eind. Ondersteund door een meesterlijke soundtrack, dromerige sfeer en uitstekend acteerwerk van Sutherland en o.a. Jeff Goldblum bouwt Invasion op naar een apocalyptische en onvergetelijke climax.

13 Carrie – Brian De Palma (1976)
Hoe drama en horror een prachtige synergie kunnen vormen, dat toont Brian De Palma met zijn Carrie, de verfilming van het boek van Stephen King, wat van deze film de tweede King-adaptatie in de lijst maakt. Het verhaal van Carrie White, gespeeld door Sissy Spacek, zal weinigen ongeroerd laten, net als de prachtige muziek van Pino Donaggio, vaste waarde van De Palma in zijn meest succesvolle periode, waarvan Carrie het begin was. Het einde toont het visuele vernuft van De Palma, op wie de uitdrukking ‘beter goed gejat dan slecht verzonnen’ goed van toepassing is. Zijn oeuvre is namelijk doorspekt van de referenties en hommages naar het werk van Hitchcock.

12 Dawn of the Dead – George A. Romero (1978)
Dawn of the Dead, deel 2 van Romero’s zombie-epos, had een paar jaar geleden ongetwijfeld de top 5 gehaald. De herziening van de ‘Theatrical Version’ heeft mij echter van gedachte doen veranderen. Ik vond de film op momenten kinderlijk en ook de special effects (de zombie bij de helikopter bijvoorbeeld) gingen mij ergeren. Dawn of the Dead bleef ik geweldig vinden om onnoemelijk veel andere redenen, maar de glans was er deels af. Het is de versie van Dario Argento, met de muziek van Goblin, die de score voor Dawn of the Dead nog erg hoog houdt. Het is ook die versie die ik iedereen zou aanraden en de versie waarin alle aspecten, die Dawn zo sterk maken, het beste uit de verf komen. Het winkelcentrum is een van de beste settings die het horrorgenre kent en de personages zijn uitstekend vormgegeven door het uitstekende script. Het zombie-genre genoot vanaf hier groot succes en dat hebben we geweten met alle zombie-zooi (in positieve zin), die er uit Italië is gekomen.

11 Profondo Rosso – Dario Argento (1975)
The Bird with the Crystal Plumage was een waarschuwing voor het te komen talent dat Argento op ons zou loslaten, Profondo Rosso was daar de bevestiging van. De giallo kent in Profondo Rosso, in het Engels bekend als Deep Red, misschien wel zijn ultieme uiting. Het verhaal is enorm mysterieus en pakkend, de muziek, alweer van Goblin, meesterlijk en een handvol scènes zijn om in te lijsten. Alle kwaliteiten die Argento in de giallo beheerst komen hier in volle glorie samen. Inmiddels staat er een remake in de planning, van niemand minder dan George A. Romero. Hij zou toch beter moeten weten…

10 Dead of Night – Bob Clark (1974)
We mogen wel stellen dat Bob Clark niet dezelfde populariteit geniet als menig baanbrekend horror-regisseur. Toch heeft deze man ontzettend veel betekend voor het genre en heeft hij aan de basis gestaan van het slasher-genre. Ook in het zombie-genre is hij van invloed geweest, want waar we normaal te maken hebben met naar vlees hunkerende ondoden, heeft Clark met Dead of Night het gegeven van een zombie gebruikt om een dapper statement te maken tegen de oorlog in Vietnam. Laat er meer van dit soort statements komen, want zowel thematisch als cinematografisch is Dead of Night meesterlijk. De rol van Richard Backus als de soldaat die thuiskomt en zich vreemd gedraagt, is fenomenaal, zo ook de dramatiek die omheen de familie hangt. Nog beter is de dromerige en beangstigende sfeer die Clark op film heeft weten te krijgen. Geniaal in elk opzicht, deze intelligente horror die de top 10 van deze lijst inluidt.

09 Phantasm – Don Coscarelli (1979)
Van Michael Myers, tot Pinhead, in de horror kennen we veel iconische figuren, figuren die een uitbeelding zijn van alles wat we vrezen, verachten en het liefst ontlopen. Onze nummer 9 uit de lijst kent er eentje dat vaak over het hoofd wordt gezien, maar dat mij betreft moeiteloos genoteerd kan worden in een lijst met de meest onvergetelijke horrorfiguren uit de geschiedenis. The Tall Man, gespeeld door de karakteristieke Angus Scrimm, is maar een van de vele prettige eigenschappen die Phantasm rijk is. Het mortuarium, de heerlijk sfeervolle score, personages als dat van Reggie Bannister en natuurlijk de bal die in het mortuarium als een soort van bewaker rondvliegt en elke overtreder in zijn schedel vliegt, om het vervolgens met een boor te penetreren. Dit zijn geniale vondsten die horrorfilms het plezier maken dat ze zijn. Er volgden nog drie vervolgen, allemaal van dezelfde regisseur, maar het geniale dat hier tentoon wordt gesteld is nooit meer geëvenaard.

08 Black Christmas – Bob Clark (1974)
Met de eerdergenoemde invloed die Bob Clark had op het slasher-genre, refereer ik natuurlijk naar Black Christmas, Bob Clarks ultieme meesterwerk. Niet alleen was hij bepalend voor verschillende genres, productief was hij ook, want deze donkere kerstfilm kwam in hetzelfde jaar uit als Dead of Night. Dit is maar een van de vele signalen van het geweldige vermogen dat deze man in zich had, maar eigenlijk hoef je niet verder te kijken dan Black Christmas, want wat we hier te zien krijgen is alleen maar weggelegd voor grote regisseurs. Genietend van een overweldigende spanningsboog en een mysterie dat minstens gelijk is aan de betere Hitchcock, loodst Clark ons door een kerst die rijp is voor nachtmerries. Vooral de telefoontjes van de stalker naar de meisjes in het studentenhuis doen je haren recht overeind staan, maar ook een quote, die ik om plot-gerelateerde redenen hier niet kwijt kan, mag de geschiedenis van film ingaan als een van de meest memorabele zinnen ooit.

07 Eraserhead – David Lynch (1977)
De debuutfilm van David Lynch zal door enkelen misplaatst aanvoelen in een horror toplijst. Eraserhead is inderdaad ook geen volbloed horrorfilm, maar bepaalde eigenschappen aan de film zijn niet te ontkennen genre-elementen. Zo is de baby hiervan het fysieke voorbeeld en is de sfeer van de film op momenten behoorlijk beangstigend. Ook ik had mijn twijfels, maar ik heb uiteindelijk toch besloten de film mee te nemen in de lijst, en wel op een zeer hoge plek, want Eraserhead is een beleving op zich. Geschoten in contrastrijk zwart-wit toont Lynch ons een industriële wereld, die grauw, levenloos en deprimerend aanvoelt. Dat is ook de staat waarin het hoofdpersonage zich in begeeft. Eraserhead staat symbool voor persoonlijk ontwikkelingen in Lynch’ leven dit heeft hij met veel surrealisme weten om te vormen tot een grote nachtmerrie. Het gejank van de misvormde baby en de bizarre intermezzo’s van o.a. een zingend meisje achter de radiator zorgen voor een filmbeleving die uniek te noemen is. Lynch toonde hier al enorm veel talent, iets wat hij dubbel en dwars heeft weten te bevestigen in de loop van zijn carrière.

06 Alien – Ridley Scott (1979)
In de horror hebben er veel succesvolle mengelingen van genres plaatsgevonden. Als we het hebben over een science-fiction film die als geen ander de synergie met horror heeft doorstaan, dan is het wel Alien, een film die in beiden genres als een klassieker beschouwd mag worden. ‘In space no one can hear you scream’ is een passende tagline, voor deze film die claustrofobie geweldig weet weer te geven. Er zijn maar weinig films die zich in de ruimte afspelen, waarvan je ook daadwerkelijk het gevoel krijgt ver weg van al het bekende van deze wereld te zijn. Alien maakt daar optimaal gebruik van en mag zonder twijfel een van de spannendste films ooit genoemd worden. Het meesterlijke straalt al direct van de heerlijk sfeerbepalende intro (met een memorabele score van Jerry Goldsmith) af en houdt aan tot aan de slotseconde. Laten we natuurlijk niet de creatie van de Zwitser H.R. Giger onvermeld laten: de Alien, werkelijk een van de meest indrukwekkende filmmonsters ooit.

05 Zombi 2 – Lucio Fulci (1979)
Een horror toplijst zonder Lucio Fulci? Dat kan niet. Wanneer we het over smeerlapperij hebben dan mag deze Italiaan natuurlijk niet onvermeld blijven. Zijn Zombi 2 is het summum van de Italiaanse zombie-film en is de film waarin de originele voodoo zombie weer zijn intrede maakte. De Italiaanse horror heeft enorm veel slechts te bieden en stond eigenlijk vooral in dienst van het meeliften op het succes van een hoop Amerikaanse tegenhangers. De liefhebber weet dat al het slechte dat deze films te bieden hebben precies datgene is wat ons zo elke keer zo verleidt ze weer eens op te zetten. Scènes als bijvoorbeeld het gevecht tussen een haai en een zombie vind je enkel in dit uithoekje van de cinema. Om de film enkel hierop te waarderen is een declassering van de heer Fulci. Fulci had namelijk wel meer in zijn mars, iets wat duidelijk wordt met zijn oog voor het audiovisuele en wat hier op bepaalde momenten ten tonele verschijnt. Hoe het opstaan van de zombies op de begraafplaats in beeld wordt gebracht is niet iets wat je in menig genre-film zag. Fulci gaf de Italiaanse horror meer glans en dat is wat de fans vooral bijblijft.

04 The Exorcist – William Friedkin (1973)
De film waarover iedereen het in de jaren 70 had, waar menigeen nachtmerries van kreeg en geshockeerd van de bioscoopzaal verliet, dat was The Exorcist. Volledig begrijpelijk, want The Exorcist is een film die je wel even bijblijft. Persoonlijk niet om het gevloek, of de grafische uitbeelding van minachting jegens de kerk, maar om de dreiging die je de gehele film voelt. The Exorcist weet je te grijpen en niet los te laten. Friedkin heeft op een meesterlijke manier ervoor gezorgd de aandacht bij het publiek vast te houden. Het drama is geloofwaardig, de timing subliem en bepaalde injecties van de te komen doem wiskundig precies. Een klein detail als in het donker heel even een subtiele flits te tonen van een demonisch gezicht pakt enorm goed uit en draagt bij aan het creëren van een onheilspellende sfeer zoals je die niet vaak zult zien. De muziek van Mike Oldfield, Tubular Bells, is de ideale begeleider van deze demonisch goede film.

03 The Texas Chain Saw Massacre – Tobe Hooper (1974)
De jaren 70 waren het decor voor guerilla-filmmakers. Jonge gasten die onder barre omstandigheden en met weinig geld de wens hadden bij te dragen aan de kunst. In de filmwereld en specifiek de horror, is het beste voorbeeld uit die tijd misschien wel The Texas Chain Saw Massacre, een film gemaakt door een stel studenten, onder regie van Tobe Hooper, een regisseur die uit zou groeien tot grote bekendheid. Wie de ‘making-of’ bekijkt van deze film begrijpt onder welke omstandigheden de crew heeft moeten filmen, wat te merken is bij het bekijken van de film. The Texas Chain Saw Massacre voelt smerig en vuil aan en doet je bijna het zweet en de angst van de personages ruiken. Paranoia en hysterie zijn misschien in een enkel geval zo overtuigend in beeld gebracht als in de eindscène aan tafel van de gestoorde familie van Leatherface, een instant horror-icoon. The Texas Chain Saw Massacre is gestoord en is een schoolvoorbeeld van zoveel mogelijk resultaat halen uit beperkte mogelijkheden, in tegenstelling tot de veel te gelikte en onovertuigende remake uit 2003.

02 Suspiria – Dario Argento (1977)
Dat een film bepaalde minpunten volledig kan doen vergeten middels het audiovisuele, dat toont Dario Argento met Suspiria, de derde film van deze regisseur in de lijst, wat van hem de meest genoteerde regisseur in deze top 25 maakt. Suspiria is pure kunst. De stormvloed aan prachtige plaatjes die je hier over je heen krijgt  is overweldigend. Argento heeft het visuele volledige prioriteit gegeven en dat is te merken. De sprookjesachtige wereld waarin balletdanseres Susy Banyon zich begeeft is even oogstrelend als beangstigend, wat kracht wordt bijgezet middels de betoverende muziekscore van Goblin, veruit hun beste en meest unieke werk. Suspiria is als een schilderij. Kijk ernaar en laat je erdoor bevangen.

01 Halloween – John Carpenter (1978)
Halloween betekende het begin van de slashergekte van eind jaren 70 tot pakweg eind jaren 80. Het succes van Carpenters meesterwerk zorgde voor veel navolging. Maar niet alleen was Halloween het begin van een rage, de film is ook gewoon meesterlijk geschoten en kent een soundtrack die onder je huid gaat zitten. Het deuntje is vaak gebruikt na Halloween en symboliseert als geen ander spanning. John Carpenter heeft met Halloween een tijdloos meesterwerk gemaakt, volgens mij de beste horrorfilm van de jaren 70 en dat levert vanzelfsprekend de eerste plek op in deze Horror Top 25 van de jaren 70.